Zielony Budżet Partycypacyjny

przez Zofia Przetakiewicz

Budżety partycypacyjne funkcjonują już w wielu polskich miastach – tych większych i tych mniejszych, ale na razie tylko Lublin wprowadził oddzielny Zielony Budżet Partycypacyjny. Ten nowy pomysł zainspirował mieszkańców  innych miast (np. Warszawy), którzy również chcieliby go wdrożyć. Wyjaśniamy jak działa ta interesująca inicjatywa.


Pionierski budżet

W 2016 r. Lublin, jako pierwsze miasto w Polsce, wprowadził Zielony Budżet Obywatelski. Formuła jest podobna do zwyczajnego budżetu obywatelskiego, z tym, że obejmuje wyłącznie tereny zieleni. Miasto umożliwia mieszkańcom rozdzielenie 2 mln zł pomiędzy zgłoszone projekty. Od znanego nam budżetu partycypacyjnego, zielony różni się również większym nadzorem ze strony władz miejskich. Projekty zgłoszone przez mieszkańców są weryfikowane pod względem formalnym i merytorycznym. W Lublinie mieszkańcy mają możliwość jedynie zgłaszania projektów, natomiast wyboru, które z nich będą zrealizowane, dokonuje panel ekspertów. Bardzo istotna jest również własność gruntu. O ile w Lublinie można, po spełnieniu określonych warunków, realizować projekty na działkach będących we własności spółdzielni lub wspólnoty mieszkaniowej, o tyle w Krakowie (gdzie zielony budżet działa w ramach ogólnego budżetu obywatelskiego) jest to wykluczone.

Lubelskie pomysły

W Lublinie mieszkańcy często zgłaszali projekty nowych nasadzeń (także drzew owocowych), zielonych ekranów akustycznych, siłowni plenerowych, rewitalizacji zaniedbanych skwerów, realizacji łąk kwietnych, parkletów i zazieleniania fasad budynków. Pojawiły się również bardziej oryginalne pomysły jak np. obdarowywanie nowych rodziców sadzonką drzewa, montaż mierników czystości powietrza, stworzenie lubelskiego odpowiednika nowojorskiego parku linearnego High Line czy nasadzenie zieleni na kładkach dla pieszych.

Protoplasta budżetów obywatelskich?

Już w 2014 r. Zielony Budżet Obywatelski zorganizowany został w Siemianowicach Śląskich. Polegał jednak na czymś innym niż te funkcjonujące w Krakowie czy Lublinie. Był on projektem wdrożeniowym do pierwszej edycji zwykłego budżetu partycypacyjnego i polegał na wyborze przez mieszkańców jednego z trzech terenów zieleni, który miał zostać poddany rewitalizacji.

Na czym polega Zielony Budżet Obywatelski?

Zasady funkcjonowania klasycznych budżetów partycypacyjnych różnią się między sobą w zależności od miasta, w którym obowiązują. Idea jest jednak wspólna. Podobnie będzie gdy więcej miast wprowadzi zielone budżety – wszędzie będzie chodziło o projekty związane z terenami zieleni miejskiej, natomiast szczegółowe zasady będą przyjęte indywidualnie przez władze samorządowe.

Przyszłość zielonych budżetów

Stowarzyszenie Gdańsk Obywatelski proponuje wprowadzenie w mieście zielonego budżetu. Jego członkowie zwracają uwagę na niewielką ilość terenów zielonych w mieście i ich zły stan. W Warszawie jeden z mieszkańców zgłosił inicjatywę Zielonego Budżetu Obywatelskiego w Budżecie Partycypacyjnym jako projekt pilotażowy na Pradze Północ. Kaszubski Czersk wprowadził niedawno zielony budżet na rok 2018, przy czym wybór projektów odbędzie się w drodze losowania.

W niektórych miastach władze promują zgłaszanie w budżecie partycypacyjnym projektów związanych z terenami zieleni, gdyż inicjatyw dotyczących ściśle technicznych inwestycji, takich jak montaż system monitoringu, przebudowa dróg i chodników czy budowa siłowni zewnętrznej,  jest za dużo. W tym wypadku doskonałym pomysłem wydaje się specjalnie temu dedykowany zielony budżet obywatelski połączony z akcją edukacyjną prezentującą źródła informacji, z których warto czerpać wiedzę tworząc projekt.

 

Artykuły powiązane