Charity shops od dawien dawna mają oddanych klientów w krajach anglosaskich. Teraz coraz więcej powstaje ich w Polsce. Gdzie można je znaleźć? Czy działają w podobny sposób jak te z Wielkiej Brytanii? Na jaki cel przeznaczane są zyski z polskich sklepów?
Początki sklepów dobroczynnych
Ze sklepów dobroczynnych, czyli charity shops, słyną zwłaszcza państwa anglojęzyczne. W Australii funkcjonują pod nazwą op shops, a w USA thrift shops. Ich początek wiąże się z Armią Zbawienia – wyznaniem protestanckim skoncentrowanym na pomocy osobom z sąsiedztwa. Już w XIX w. prowadziła ona sklepy z odzieżą używaną, skierowane do mniej zamożnych klientów. Następnie, w czasach pierwszej wojny światowej, Czerwony Krzyż otworzył osiągający ogromne zyski bazar na Shepherd Market w Londynie. Z biegiem czasu przybywało sklepów prowadzonych przez różne organizacje pozarządowe, sprzedających głównie używane ubrania, książki, naczynia i elementy wystroju wnętrz. Sprzedawcami z reguły są w nich wolontariusze.
Brytyjskie charity shops
Najbardziej znaną organizacją prowadzącą sklepy dobroczynne jest Oxfam, która zdobyte środki przeznacza na walkę z głodem na świecie, szerzenie dostępu do czystej wody oraz wyposażenie szkół. Inne znane organizacje zysk ze sprzedaży towaru przekazują na wspieranie sierot, leczenie raka i chorób serca, pomoc osobom starszym i bezrobotnym, walkę z okrucieństwem wobec zwierząt czy edukację na temat wpływu działalności ludzkiej na środowisko. W Londynie działa także sklep fundacji Medical Aid for Poland, której dochód przeznaczany jest na zakup sprzętu medycznego do polskich szpitali i przychodni.
Oprócz rzeczy używanych wiele charity shop’ów sprzedaje także nowe artykuły w ramach zasad fair trade. Przedsiębiorcy przekazują im dobrowolnie np. nadwyżki towaru i dzięki temu nie tylko nie muszą płacić za utylizację niesprzedanych egzemplarzy, ale także zapewniają sobie darmowy marketing. Charity shop’y w Zjednoczonym Królestwie są zwolnione z dużej części podatków, dzięki czemu większość dochodów przekazywana jest na cele charytatywne.
Polskie charity shops
W Polsce fundacje zwykle prowadzą raczej albo stoiska na targach i jarmarkach albo sklepy internetowe, chociaż, zwłaszcza w dużych miastach, przybywa też sklepów stacjonarnych. Jeśli chodzi o mniejsze miejscowości, wyróżnia się województwo łódzkie – sklepy charytatywne powstały tam w Skierniewicach, Zgierzu i Brzezinach. Wśród asortymentu polskich charity shops królują używane ubrania i książki. Prowadzący sklepy chętnie przyjmują dary. To, co się nie sprzeda, często oddają noclegowniom dla bezdomnych i schroniskom dla zwierząt. W sklepach pracują wolontariusze oraz osoby wykluczone, które dopiero wchodzą lub wracają na rynek pracy, np. byli bezdomni, jak miało to miejsce w Sklepowisku Emmaus we Wrocławiu. Pierwsze polskie sklepy charytatywne powstały w Warszawie w ramach działalności Fundacji im. Sue Ryder.
Sue Ryder – Lady Ryder of Warsaw
Sue Ryder była Angielką, która pokochała Polskę. Polaków poznała w czasie II wojny światowej, kiedy zapewniała opiekę cichociemnym. Po wojnie zaangażowała się w pomoc humanitarną dla Polski. W 1978 r. otrzymała tytuł szlachecki i zasiadła w Izbie Lordów, obierając na swój tytuł „Lady Ryder of Warsaw”. Jej organizacja zakłada Domy Sue Ryder – szpitale, hospicja i domy opieki na całym świecie, z czego w Polsce funkcjonuje ich ok. 30. W zeszłym roku otwarte zostało w Warszawie, w Rogatce Mokotowskiej przy pl. Unii Lubelskiej, Muzeum Sue Ryder. Sue Ryder i jej mąż, Leonard Cheshir, brytyjski bohater wojenny i działacz charytatywnym, przeszli na katolicyzm. Trwa proces beatyfikacyjny obojga małżonków.
Sklepy charytatywne są znakomitą instytucją – trudno jest wymienić jakąkolwiek wadę ich funkcjonowania, a korzyści można mnożyć i mnożyć:
- towar sprzedawany jest po niższych cenach, jest więc dostępny dla biedniejszych osób,
- zysk ze sprzedaży przeznaczany jest na cele charytatywne, którym służy fundacja
- pracują w nich wolontariusze (m.in. emeryci szukający zajęcia wypełniającego czas) oraz osoby wykluczone, wkraczające lub wracające na rynek pracy
- korzystając z rzeczy używanych przyczyniamy się do zmniejszenia zanieczyszczenia środowiska.
SKLEPY CHARYTATYWNE W POLSCE:
Lokalizacja | Sklep i fundacja/organizacja: | Cel |
Białystok, ul. Artyleryjska 7 | Stowarzyszenie My dla innych | pomoc osobom z niepełnosprawnością |
Brzeziny, ul. Staszica 10 | Pomocna Rzecz – Łódzki Sejmik Osób Niepełnosprawnych | rehabilitacja i aktywizacja społeczno-gospodarcza osób z niepełnosprawnościami |
Bydgoszcz, ul. Drukarska 6 | Stowarzyszenie im. Sue Ryder | osoby przewlekle i nieuleczalnie chore oraz osoby starsze |
Bydgoszcz, ul. Dworcowa 33 | Stowarzyszenie im. Sue Ryder | osoby przewlekle i nieuleczalnie chore oraz osoby starsze |
Bydgoszcz, ul. Rupniewskiego 11 | Stowarzyszenie im. Sue Ryder | osoby przewlekle i nieuleczalnie chore oraz osoby starsze |
Gdańsk, ul. Nałkowskiej 3 (CH Morena) | Targ Możliwości – Fundacja Cudów Szafa | ułatwianie dostępu do edukacji, wspieranie lokalnej społeczności |
Gdynia, ul. Hryniewieckiego 10 | Targ Możliwości – Fundacja Cudów Szafa | ułatwianie dostępu do edukacji, wspieranie lokalnej społeczności |
Kraków, ul. Białoruska (pl. Manhattan) | Fundacja Largo | osoby poważnie chore |
Kraków, ul. Wysłouchów 48 | Fundacja Largo | osoby poważnie chore |
Skierniewice, ul. Batorego 2 | Pomocna Rzecz – Łódzki Sejmik Osób Niepełnosprawnych | rehabilitacja i aktywizacja społeczno-gospodarcza osób z niepełnosprawnościami |
Sopot, Al. Niepodległości 254A | LukLuk – Spółdzielnia Socjalna Kooperacja | opłacenie szkoleń zawodowych oraz zatrudnienie osób wykluczonych społecznie i długotrwale bezrobotnych |
Warszawa, ul. Bagatela 15 (pl. Unii Lubelskiej) | Fundacja im. Sue Ryder | działalność Fundacji – m.in. pomoc osobom chorym, starszym, niepełnosprawnym |
Warszawa, ul. Mickiewicza 18B (Żoliborz) | Fundacja im. Sue Ryder | działalność Fundacji – m.in. pomoc osobom chorym, starszym, niepełnosprawnym |
Warszawa, Al. Zjednoczenia 1 (Bielany) | Fundacja im. Sue Ryder | działalność Fundacji – m.in. pomoc osobom chorym, starszym, niepełnosprawnym |
Warszawa, Al. Solidarności 101 (Śródmieście) | sklep i kawiarnia Amakuru – Pallotyńska Fundacja Misyjna Salvatti | dzieci i rodziny m.in. z Afryki, Indii, Ameryki Południowej |
Warszawa, ul. 11 listopada 10 (Praga) | Niebo – Fundacja Pasja Życia im. s. Józefy Menendez | osoby wykluczone społecznie, w tym wychodzące z uzależnień |
Warszawa, ul. Bazyliańska 1 (Bródno) | Sklepowisko Warszawskie – Siłą Rzeczy (dawniej Sklepowisko – Emmaus) | osoby bezdomne i w trudnej sytuacji życiowej; współpraca z domami pomocy społecznej i stowarzyszeniami zajmującymi się osobami niepełnosprawnymi intelektualnie |
Warszawa, ul. Konwiktorska 7 (Śródmieście) | Polski Związek Niewidomych | organizacja imprez kulturalnych dla osób z dysfunkcją wzroku |
Warszawa, ul. Marszałkowska 7 | Fundacja Forani | osoby poszkodowane w wypadkach |
Zabrze, ul. 3 Maja 34 | Punkt Dobroczynny – Towarzystwo Pomocy im. Św. Brata Alberta | osoby bezdomne oraz ubogie, starsze, chore, niepełnosprawne i inne potrzebujące pomocy |
Zgierz, ul. Długa 16 | Pomocna Rzecz – Łódzki Sejmik Osób Niepełnosprawnych | rehabilitacja i aktywizacja społeczno-gospodarcza osób z niepełnosprawnościami |