Przestrzeń publiczna, to przestrzeń dla wszystkich. Czy jednak naprawdę wszyscy mogą z niej wygodnie korzystać? Same pochylnie i windy nie wystarczą. Z udogodnień dla osób o szczególnych potrzebach korzystają wszyscy, nie tylko seniorzy, kobiety w ciąży, niepełnosprawni i dzieci.
Konferencja Miasto Dostępne
Miasto dostępne to idea miasta , w którym każdemu żyje się wygodnie. Wszyscy mieszkańcy, a także turyści, mają tam być traktowani na równi, z godnością należną wszystkim ludziom. O dostosowywaniu do tych celów przestrzeni publicznych i budynków debatowali uczestnicy konferencji Miasto Dostępne, która odbyła się 21 września na Politechnice Warszawskiej.
Konferencja „Miasto Dostępne”, CZIiT Politechnika Warszawska, fot.: Zofia Przetakiewicz
Miasto dostępne, czyli miasto dla każdego
Każdy człowiek jest inny – o tym wie już przedszkolak. A jednak zapominamy o tym podczas projektowania przestrzeni, architektury czy przedmiotów codziennego użytku. Kilku prelegentów zwracało podczas konferencji uwagę na to, że jednym z podstawowych błędów, które były, i niestety nadal są popełniane, jest projektowanie dla idealnego człowieka o wymiarach określonych przez Da Vinciego, a następnie Le Corbusiera,. „Forma” człowieka, jaką przyjmuje się dla różnych obliczeń, powinna odpowiadać wszystkim typom budowy ciała.
Człowiek witruwiański, Leonardo da Vinci
Potrzeba innowacyjnych rozwiązań
Aby korzystanie z przestrzeni publicznej było łatwiejsze, potrzebujemy nowatorskich rozwiązań. Niestety, obecnie brakuje nam innowacyjności. Jak podkreślał dr Maciej Błaszak z UAM, nie umiemy myśleć kreatywnie i ciągle powielamy schematy. Jesteśmy coraz bardziej produktywni, ale coraz mniej innowacyjni. Za te dwie zdolności odpowiadają różne części mózgu, uaktywniane w różnych sytuacjach. Za deficyt nowych pomysłów obwiniać możemy brak odpoczynku, a więc i brak miejsc do rekreacji w mieście.
Pochylnie, windy… Jak jeszcze bardziej dostosować przestrzeń publiczną?
Standardowe rozwiązania dla osób niepełnosprawnych, jakie znamy wszyscy, to pochylnie, windy, oddzielne, specjalnie wyposażone toalety i linie prowadzące dla niewidomych w chodnikach. Wciąż pracuje się nad nowymi rozwiązaniami, które nie tyle „nieco ułatwią”, co naprawdę umożliwia wszystkim korzystanie z przestrzeni publicznej. Na niektórych polskich plażach można już wypożyczyć specjalne wózki do kąpieli dla niepełnosprawnych. Tworzy się także wjazdy do wody. Podstawowym ułatwieniem dla osób starszych są ławki, na których podczas długiej wędrówki mogą oni odpocząć, a których, niestety, w polskich miastach brakuje.
Na ułatwieniach dla niepełnosprawnych korzystają wszyscy
Na coraz większej liczbie plaż buduje się wyniesione ścieżki, dzięki którym morzem mogą zachwycać się także osoby na wózkach. Na starówkach tworzy się tzw. szpilkostrady, tworząc bruk bardziej równym. Ludzie w pełni sprawni mając do wyboru schody lub pochylnię, z reguły wybierają to drugie. Z ułatwień korzystają wszyscy – i osoby na wózkach, i kobiety w szpilkach, matki z dziećmi w wózkach. Rzadko kiedy pamiętamy, że projektując udogodnienia dla seniorów, sami będziemy z nich korzystać za kilkanaście lub kilkadziesiąt lat.
Dostępność to nie segregacja
Idea miasta dostępnego powinna opierać się na równości wszystkich użytkowników przestrzeni. Wydzielenie osobnych wejść do budynku (zwykle od zaplecza) dla osób na wózkach inwalidzkich odbiera im szacunek i prawo wyboru. Równa dostępność powinna opierać się na tworzeniu jednego wejścia, wygodnego dla wszystkich. Za przykład miasta, które postawiło na dostępność stawia się Gdynię – „miasto bez barier”.
Cyberprzestrzeń miejska
Nie ma Cię w sieci – nie żyjesz! Dlatego każda gmina czy miasto ma swoją stronę internetową, funkcjonują e-urzędy, systemy informacji przestrzennej, czy nawet czaty z burmistrzami. Niewątpliwie, możliwość elektronicznej komunikacji z urzędnikami ułatwia życie nie tylko niepełnosprawnym. Wciąż jednak mało instytucji dostosowuje wygląd i ogólną czytelność swoich stron do potrzeb osób z dysfunkcjami wzroku. Czcionka tekstów powinna być pozbawiona ozdobników, a sama strona powinna być mocno kontrastowa. Ponadto, mało kto stosuje tzw. teksty alternatywne, czyli opis zamieszczanych zdjęć i obrazków.
Osoby w pełni sprawne chętnie korzystają z wind, pochylni i innych udogodnień dla osób niepełnosprawnych. Poświęćmy więc trochę czasu na odpoczynek i wymyślmy coś innowacyjnego, ułatwiającego wszystkim życie.