Pojazdy przyszłości – samochody autonomiczne – wyjadą także na polskie ulice. Porozumienie dotyczące testowania tego typu rozwiązań podpisały w sierpniu br.: Urząd Miasta w Jaworznie, Instytut Transportu Samochodowego i Comterga SA. Rozmawialiśmy z ich przedstawicielami, żeby dowiedzieć się jak będzie wyglądała ta technologiczna rewolucja.
Skąd bierze się zainteresowanie samochodami autonomicznymi?
Ten rodzaj mobilności ma wiele potencjalnych zalet – może przełożyć się na poprawę bezpieczeństwa na drogach i optymalizację ruchu, a także dać kierowcom, dotąd zaabsorbowanym warunkami drogowymi, więcej czasu na robienie innych rzeczy.
– Pojazdy tego typu mogą wyśmienicie realizować ideę współdzielenia dóbr w inteligentnych miastach – mówi Grzegorz Ber, Kierownik Projektów Strategicznych, Comtegra S.A. – Ten sam pojazd po rozwiezieniu pasażerów może przez cały dzień pełnić inne role, na przykład rozwozić towary o małych gabarytach. Mówiąc o korzyściach nie można jednak zapominać o zagrożeniach. Bezpieczeństwo nabiera w przypadku samochodów autonomicznych dodatkowego wymiaru. Jego definicja w tym kontekście zostaje rozszerzona o zabezpieczenie systemów sterujących, którym należy poświęcić szczególną uwagę – zwłaszcza w dobie zagrożenia terroryzmem oraz wzrostu wartości danych osobowych i informacji o profilach behawioralnych użytkowników.
Jaworzno będzie pierwszym polskim miastem, na którego ulice wyjadą autonomiczne pojazdy. Dlaczego właśnie ono?
– Jaworzno wybija się na krajowego lidera elektromobilności oraz zrównoważonego transportu publicznego – mówi prezydent miasta, Paweł Silbert. – Świadczą o tym nasze plany inwestycyjne, jak i przyszłościowe spojrzenie na wykorzystanie energii elektrycznej w codziennym ruchu pojazdów i przemieszczaniu się ludzi. Jesteśmy gotowi, aby zaangażować się w projekty badawcze i rozwój e-mobility. Widzę w tym dużą szansę dla miasta, a patrząc szerzej na nasze doświadczenia i możliwości, myślę, że możemy być inicjatorem i istotnym partnerem wielu ważnych przedsięwzięć rynku e-mobilności.
Autonomiczne wyzwanie
Wdrożenie każdej nowej technologii niesie za sobą spore wyzwania. Autonomiczne auta to tak naprawdę szereg zsynchronizowanych i współdziałających ze sobą systemów i technologii, które muszą razem sprawnie funkcjonować.
– Proszę zwrócić uwagę na to, że nie podejmujemy się skonstruowania autonomicznego pojazdu, a „jedynie” zastanawiamy się nad tym co powinno dostarczyć miasto lub rynek, aby stworzyć otwarty i przyjazny ekosystem – mówi Grzegorz Ber z Comtegra S.A. – Przykładem złożonego zagadnienia jest pozycjonowanie pojazdu na drodze w niesprzyjających warunkach atmosferycznych. Wyobraźmy sobie sytuację, w której matryca sensorów (w tym optycznych) musi zinterpretować znaki poziome po nawet niewielkich opadach śniegu. Powstaje pytanie jak przygotować infrastrukturę i jakie rozwiązania zastosować, aby pojazd nie zatrzymał się na środku drogi w oczekiwaniu na polepszenie pogody.
Pierwszy krok w kierunku autonomicznej elektromibilności
27 kwietnia br. w Katowicach, podczas Międzynarodowej Konferencji Naukowej „Elektromobilność szansą rozwoju polskiej gospodarki”, podpisano porozumienie, dzięki któremu Jaworzno przystąpiło do Polskiego Programu Elektryfikacji Motoryzacji (PPEM).
– Najważniejszym celem programu jest uruchamianie projektów partnerskich wspierających rozwój szeroko rozumianej elektromobilności w powiązaniu z aspektami technicznymi i organizacyjnymi funkcjonowania w lokalnych systemach energetycznych. Promowany będzie rozwój flot pojazdów elektrycznych, infrastruktury ładowania oraz technologii wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych, nisko emisyjnych lub lokalnych – opowiada prezydent Silbert.
Jednym z pierwszych przedsięwzięć w ramach programu będzie wprowadzenie w Jaworznie jeszcze w tym roku floty kilkunastu elektrycznych taksówek, działających pod szyldem Electric Taxi. Podpisane porozumienie zakłada, że powstanie spójna sieć ogólnodostępnych stacji szybkiego ładowania dla pojazdów elektrycznych. Działania te mają przyczynić się do zastępowania miejskich spalinowych aut przez te elektryczne, poprzez rozpowszechnianie informacji o użytkowaniu pojazdów elektrycznych np. przez miejskie służby.
Samochody autonomiczne w Mieście Idei
Samochody elektryczne prezentowane podczas konferencji „Miasto Idei”, fot. Urząd Miejski w Jaworznie
W marcu br. w Jaworznie, w ramach konferencji „Miasto Idei”, odbyły się warsztaty pt. „Jaworzno liderem e-mobility”, podczas których eksperci, przedsiębiorcy, uczniowie jaworznickich szkół i mieszkańcy dyskutowali o rozwiązaniach, korzyściach, kosztach i wyzwaniach jakie niesie ze sobą e-mobilność.
Debata nt. e-mobility, fot. Urząd Miejski w Jaworznie
Warsztaty e-mobility, fot. Urząd Miejski w Jaworznie
Warsztaty e-mobility, fot. Urząd Miejski w Jaworznie
Prowadzone przez Rafała Stefańskiego grupy warsztatowe wypracowywały rozwiązania z obszarów: urządzeń, które można podłączyć do prądu, pomysłów na dalszą poprawę komunikacji publicznej oraz miejsca dla autonomicznych pojazdów w mieście. Wśród wypracowanych rozwiązań były m.in.:
- wypożyczalnia rowerów elektrycznych,
- wyposażenie floty PKM Jaworzno w elektryczne autobusy,
- elektryczne pojazdy dla służb miejskich,
- więcej zielonych parkingów w mieście,
- wprowadzenia publicznego transportu towarowego dla mieszkańców,
- współdzielenie samochodów elektrycznych w mieście.
Szczegółowa prezentacja z wnioskami z warsztatów jest dostępna tutaj
Ulice Jaworzna dla samochodów autonomicznych
8 sierpnia br. w Jaworznie Prezydent Miasta podpisał porozumienie z Instytutem Transportu Samochodowego i Comterga S.A., dotyczące podjęcia współpracy na nowych polach, które mają pomóc rozwinąć krajowy rynek e-mobility. Na mocy tego dokumentu:
- Miasto Jaworzno podjęło się zaangażowania w utworzenie specjalnej strefy prawnej umożliwiającej w przyszłości poruszanie się w ruchu miejskim pojazdów autonomicznych.
- Instytut Transportu Samochodowego będzie odpowiadał za prowadzenie oraz koordynację prac badawczych i rozwojowych, a następnie implementację ich rezultatów, która pozwoli na wypróbowanie w organizmie miejskim wypracowanych rozwiązań organizacyjnych i technicznych.
- Comterga S.A. zamierza określić katalog minimalnych wymagań, których spełnienie pozwoli na dopuszczenie do ruchu pojazdów autonomicznych.
– Objęcie Jaworzna eksperymentalną strefą testowania aut elektrycznych i autonomicznych to jedna z koncepcji na rozwój e-mobility w mieście – mówi prezydent Silbert. – Będzie to możliwe dzięki specjalnej strefie prawnej, o utworzeniu której rozmawialiśmy w czasie tegorocznej debaty Miasta Idei. Nasza deklaracja o przyłączeniu się do projektu wzbudziła duże zainteresowanie w branży. Kolejne spotkania i rozmowy utwierdzają mnie w przekonaniu, że to perspektywiczny kierunek i szansa dla Jaworzna. Strefą objęte byłoby całe miasto, pojazdy miałyby sprawdzać się w normalnym ruchu miejskim, jednak do tego trzeba się odpowiednio przygotować i to wyzwanie podejmujemy.
– Docelowo prace konsorcjum pozwolą na opracowanie katalogu warunków minimalnych, niezbędnych do dopuszczenia do ruchu drogowego pojazdów samosterujących w polskich miastach – mówi prof. nzw. dr hab. inż. Marcin Ślęzak, dyrektor Instytutu Transportu Samochodowego.
Samochody autonomiczne – kiedy się pojawią?
Dotąd samochody autonomiczne były raczej wizją twórców produkcji science-fiction. Chociaż dzisiejsze pojazdy naszpikowane są coraz większą liczbą technologii i automatyki, nikt na razie nie wyobraża sobie automatycznego pilota w swoim aucie.
– Projekt pojazdów autonomicznych jest wciąż wizją, która wymaga lat, aby dojrzeć do pełnego wdrożenia – komentuje prof. Ślęzak. – Potrzebne są bardziej niezawodne rozwiązania technologicznie, które będą działać w różnorodnych, często trudnych sytuacjach drogowych. W tym celu potrzebne są nowe typy testów systemów automatyzujących, uwzględniające symulacje w zamkniętych warunkach drogowych i na drogach publicznych. Rozwiązania legislacyjne w zakresie dopuszczania takich pojazdów do ruchu są w trakcie opracowywania przez odpowiednie grupy techniczne i Komisję Europejską. Polska potrzebuje solidnej diagnozy infrastruktury drogowej, aby przygotować się do przyjęcia takich pojazdów autonomicznych oraz przygotowania własnych rozwiązań prawnych umożliwiających ich testowanie, a w przyszłości wdrożenie.
– Decydujące będzie uzyskanie akceptacji społecznej i podjęcie przez ludzi świadomej decyzji o powierzeniu swojego ciała „w opiekę” maszynie – dodaje Grzegorz Ber z Comterga S.A. – Oczywiście, choć nie jest to idealna analogia, to można jednak porównać sytuację samochodów autonomicznych do transportu lotniczego, gdzie wykorzystuje się automatyzację kierowania statkiem powietrznym. Oczywiście w przypadku samolotu nie jest to tak „namacalne” jak w samochodzie. Dodatkowo pozostają nierozstrzygnięte kwestie etyczne związane z krytycznymi decyzjami, które mają zostać zalgorytmizowane. I wreszcie najpoważniejsza trudność, którą jest zdefiniowanie regulacji prawnych określających zasady dopuszczenia do ruchu i eksploatacji pojazdów autonomicznych. Jest to obszar stawiający przed państwami wyzwanie w postaci konieczności określenia postępowania w przypadkach, z którymi dotychczas nie mieliśmy do tej pory do czynienia, takimi jak: odpowiedzialność właściciela pojazdu (świadomie nie używam tu słowa kierowcy!) oraz producenta auta. W świetle powyższych rozważań wskazanie jednoznacznej daty wprowadzenia pojazdów autonomicznych jest niemożliwe. Nie mniej jednak jestem przekonany, że jest to kwestia lat, a nie dekad. Zwłaszcza, że będzie to proces przebiegający ewolucyjnie, a nie skokowo i można domniemywać, że w pierwszej kolejności obejmie transport towarów, a następnie pasażerski. Tak czy inaczej stoimy u progu rewolucji transportowej, która jest częścią globalnej rewolucji przemysłowej, ale to temat na oddzielną rozmowę.
Comterga S.A. Przykład: Warszawa – wybrane elementy infrastruktury miejskiej, które mogą być kluczowe w prawidłowym przemieszczaniu się pojazdów autonomicznych.